Członkostwo w PZD 

Członkiem Polskiego Związku Działkowców (PZD) zostaje każda osoba, która otrzymuje w użytkowanie działkę. PZD skupia wszystkich użytkowników działek. Jest ogólnopolską, samodzielną i samorządną organizacją społeczną, której nadrzędnym celem jest reprezentowanie i obrona praw i interesów swoich członków.

PZD zapewnia swoim członkom – działkowcom – możliwość aktywnego wypoczynku i prowadzenia upraw ogrodniczych na własne potrzeby. Zadania PZD to również działania na rzecz wszechstronnego rozwoju ogrodnictwa działkowego, zakładania i zagospodarowywania rodzinnych ogrodów działkowych, ochrony przyrody i środowiska oraz prowadzenie działalności społecznej, wychowawczej, wypoczynkowej i rekreacyjnej na rzecz swoich członków, ich rodzin i społeczności lokalnych.

PZD służy również pomocą w zagospodarowaniu działek i prowadzeniu upraw ogrodniczych. W tym celu organizowane są szkolenia, instruktaże, upowszechnianie wiedzy ogrodniczej poprzez wydawnictwa związkowe.

W skład PZD wchodzą następujące jednostki organizacyjne:

1. Rodzinny ogród działkowy – podstawowa jednostka organizacyjna.
2. Jednostki terenowe.
3. Jednostka krajowa.

Każda z tych jednostek może funkcjonować samodzielnie, dzięki posiadaniu własnych organów pełniących funkcje stanowiące, kontrolne, zarządzające i rozjemcze. W skład w/w organów mogą wchodzić tylko i wyłącznie działkowcy.

Każdy rodzinny ogród działkowy(ROD) funkcjonuje w oparciu o:
– walne zebranie wszystkich członków ogrodu,
– zarząd ROD (m.in. decyduje o przydziale działki).
– komisję rewizyjną,
– komisję rozjemczą.

Skład zarządu oraz komisji wybierany jest podczas walnego zebrania przez działkowców.

Do podstawowych dokumentów prawnych regulujących statut działkowców, ogrodów i Związku należą:

1. Ustawa z dnia 13 grudnia 2013 roku o rodzinnych ogrodach działkowych.

2. Statut PZD uchwalony w dniu 9 grudnia 2017r przez XIII Krajowy Zjazd Delegatów Polskiego Związku Działkowców.

3. Regulamin ROD uchwalony przez Krajową Radę PZD w dniu 28 czerwca 2018r, (normuje zasady zagospodarowania i użytkowania działki oraz rodzinnego ogrodu działkowego).

Z członkostwa w PZD wynikają zarówno prawa jak i obowiązki dla działkowca. Najistotniejszym z praw jest możliwość użytkowania i zarządzania działką. Natomiast do obowiązków działkowca należy przestrzeganie prawa związkowego. Wszyscy działkowcy posiadają równe prawa i obowiązki, tym samym są współodpowiedzialni za ogród działkowy.

Jak zostać działkowcem

Uzyskanie członkostwa w PZD, a co za tym idzie prawa użytkowania działki w ROD jest dość proste. Konieczne jest zachowanie pewnych warunków formalnych zawartych w statucie PZD. Z tego dokumentu wynika, że członkostwo Związku jest otwarte dla wszystkich, bez względu na wiek, płeć, rasę czy religię. Jednak, aby móc starać się o członkostwo w PZD konieczne jest:

– posiadanie stałego miejsca zamieszkania na terenie RP,
– osiągnięcie pełnoletniości.

Zarząd ROD, który decyduje o przydziale działki ma również obowiązek brać pod uwagę takie czynniki, jak:

– funkcje działki, tj. zapewnianie rodzinie możliwości aktywnego wypoczynku,
– statutowe zadania PZD w zakresie pomocy rodzinie i niepełnosprawnym,
– warunki bytowe,
– miejsce zamieszkania,
– oraz warunki pracy osoby ubiegającej się o działkę.

A zatem w praktyce zarząd ogrodu przydziela działkę tej osobie, która z powyższych względów będzie bardziej jej potrzebować, co wynika z uznania działki rodzinnej za specyficzne świadczenie socjalne.

Jakie więc kroki należy podjąć, aby zostać działkowcem?

Po pierwsze, należy dokonać wyboru rodzinnego ogrodu działkowego, w którym chcemy użytkować działkę. Taki ogród powinien znajdować się w stosunkowo niedalekiej odległości od naszego miejsca zamieszkania. Ogrody przeznaczone są bowiem członkom społeczności lokalnych, służą im w sposób stały, a więc działkowiec musi mieć realne możliwości rzeczywistego korzystania z działki zgodnie z prawem. Wykluczone jest sezonowe korzystanie z działki albo jej wykorzystywanie w celach zarobkowych. Takie postępowanie jest bezprawne i powoduje odmowę przydziału działki albo jej pozbawienie.

Po drugie, należy nawiązać kontakt z zarządem ROD, w którym chcielibyśmy użytkować działkę. Zarząd administruje ogrodem i zajmuje się również przydziałem działek. Stąd też jest w stanie udzielić osobie zainteresowanej informacji, czy w ogrodzie znajduje się nieużytkowana działka, którą będzie można jej przydzielić. Informacje dotyczące wolnych działek udzielane są również w okręgowych zarządach PZD, których adresy i numery telefonów znajdują się w na stronie www.pzd.pl. W sytuacji, gdy w ogrodzie nie ma wolnej działki, również można złożyć podanie i deklarację członkowską, lecz należy wówczas odczekać do momentu zwolnienia się działki.

Po trzecie, należy formalne uzyskać członkostwo w PZD i prawa użytkowania działki, czyli tzw. przydział. Nie można bowiem objąć działki bez takiej uchwały, której wydanie dopiero potwierdza prawo działkowca do działki. Aby uzyskać ten przydział należy złożyć wniosek o chęci zostania członkiem PZD i użytkownikiem konkretnej działki. Taki wniosek składa się do zarządu ROD w formie wypełnionej deklaracji członkowskiej. Zarząd ma obowiązek udostępnić druk deklaracji członkowskiej, której wzór ustalony jest przez Prezydium Krajowej Rady PZD. Ważna kwestią jest wskazanie, czy chcemy ubiegać się o nadanie członkostwa także współmałżonkowi. Jeśli tak, należy to wskazać w deklaracji członkowskiej, a wtedy zarząd ROD przyzna prawa członkowskie także drugiemu małżonkowi, który staje się również członkiem PZD i użytkownikiem działki.

Współmałżonkowie mogą użytkować tylko jedną działkę w ROD. Wyjątkowo małżonkowie mogą użytkować dwie działki tylko w sytuacji, gdy użytkowali je przed zawarciem małżeństwa.

Po czwarte, osoba ubiegająca się o członkostwo w PZD kierowana jest na szkolenie, gdzie omawiane są najważniejsze kwestie dotyczące funkcjonowania ogrodów i prawidłowe zasady zagospodarowania i użytkowania działki. Następnie zaś – w razie braku istotnych przeszkód prawnych – zarząd podejmuje uchwałę o przyjęciu w poczet członków PZD i przydziale konkretnej działki w użytkowanie. Taka uchwała jest doręczana nowemu członkowi.

Po piąte, uzyskanie członkostwa Związku i przydział działki rodzi obowiązek uiszczenia stosownych opłat na rachunek bankowy albo w kasie ogrodu. Należy mianowicie wnieść opłatę inwestycyjną oraz wpisowe, a także składkę członkowską (do 30 czerwca) oraz opłatę na rzecz ogrodu i inne opłaty wynikające z regulaminu ROD uchwalone przez walne zebranie (w terminach ustalonych przez walne). W przypadku, gdy oboje małżonkowie zostają członkami PZD, wpłacają oni tylko jedno wpisowe, jedną składkę członkowską i jedną opłatę inwestycyjną. Każda z powyższych opłat ma odrębną funkcję:

– Opłata inwestycyjna jest świadczeniem jednorazowym, ustalanym przez zarząd ROD, zgodnie z zasadą, że wartość środków trwałych w ROD infrastruktury przelicza się przez ilość działek. Jest to wkład wnoszony przez użytkownika działki na Fundusz Rozwoju ROD, z którego finansowana jest przez ROD rozbudowa i modernizacja infrastruktury, urządzeń i obiektów w istniejącym ogrodzie. Każdy zarząd ROD ustala samodzielnie wysokość opłaty inwestycyjnej, przyjmując jako podstawę wartość infrastruktury w ogrodzie będącej wspólną własnością ogrodu wytworzoną wspólnym wysiłkiem (pracy i środków finansowych) dotychczasowych członków. Opłata ta jest zwracana ustępującemu działkowcowi z uwzględnieniem 5% rocznej amortyzacji. Gdy działka przejmowana jest w użytkowanie od osoby bliskiej, to nowy działkowiec zwolniony jest z konieczności uiszczenia opłaty inwestycyjnej, lecz nie podlega ona zwrotowi ustępującemu.

– Wpisowe jest to opłata jednorazowa. Wysokość tej opłaty ustalana jest przez Krajową Radę PZD. Podlega ona podziałowi: 20% wpisowego przeznaczane jest na Fundusz Oświatowy ROD, 60% na Fundusz Oświatowy okręgowego zarządu PZD i 20 % na Fundusz Oświatowy Krajowej Rady PZD. Obecnie wpisowe jako jednorazowa opłata od nowego działkowca ustalona przez Okręgowy Zarząd wynosi 250  złotych. Okręgowy Zarząd określa wysokość wpisowego w ROD będących na obszarze jego działania, kierując się wielkością miast, statusem ROD, stanem ich zagospodarowania.  Wpisowe poprzez Fundusz Oświatowy przeznaczone jest na wdrażanie wiedzy poprzez szkolenia, literaturę i działalność instruktorów, Społeczną Służbę Instruktorską. Nowy członek Związku ma prawo i obowiązek uczestniczenia w szkoleniu podstawowym z zakresu prawa działkowego i ogrodnictwa. Ponadto każdy nowy członek otrzymuje bezpłatnie ustawę o ROD, statut PZD i regulamin ROD (opublikowane w książeczce „Prawo w PZD”), a także 12 numerów miesięcznika „Działkowiec”, który jest jedynym pismem ogrodniczym na rynku dostosowanym treścią do potrzeb działkowców. Ponadto działkowiec ma prawo korzystać z literatury ogrodniczej, będącej w posiadaniu zarządu ROD oraz porad instruktora ogrodniczego. Obecnie jednorazowa opłata od nowego działkowca ustalona przez zarząd ROD Falkowa wynosi 750zł.

– Składka członkowska jest uiszczana corocznie przez każdego użytkownika do 30 czerwca. Działkowcy mogą wpłacać składkę członkowską już od początku roku, nie czekając na odbycie walnego zebrania, które w tej sprawie się nie wypowiada.

– Opłata na rzecz ogrodu jest uchwalana corocznie przez samych działkowców na walnym zebraniu, który określa również termin zapłaty. Opłata ta jest przeznaczona na funkcjonowanie ogrodu, a w szczególności na pokrycie kosztów zapewnienia bezpieczeństwa, wywozu śmieci oraz bieżącej konserwacji infrastruktury, i pozostaje w całości do dyspozycji zarządu.

Po szóste, nowy działkowiec ma obowiązek rozliczenia się z dotychczasowym użytkownikiem za nasadzenia i naniesienia, które stanowiły jego własność. Jeżeli rozliczenie to nastąpiło bezpośrednio pomiędzy nowym użytkownikiem działki, a ustępującym konieczne jest złożenie oświadczenia do zarządu ROD o tym, iż rozliczenie miało miejsce. Bywają jednak sytuacje, gdy rozliczenie bezpośrednie między nowym i uprzednim użytkownikiem jest niemożliwe z obiektywnych przyczyn lub, gdy uprzedni użytkownik ma zobowiązania finansowe w stosunku do ogrodu. Nowy użytkownik ma wówczas obowiązek przekazania należności za naniesienia i nasadzenia zarządowi ROD. Istotną kwestią jest ustalenie z poprzednim użytkownikiem wartości nasadzeń, naniesień i urządzeń, które znajdowały się na działce i stanowiły jego własność. Jeżeli jest to niemożliwe uprawniony rzeczoznawca może dokonać wyceny, a nowy użytkownik ustaloną w ten sposób kwotę, powinien wpłacić do zarządu ROD.

Po siódme, zarząd wprowadza nowego działkowca w posiadanie przydzielonej działki, którą powinien zagospodarować i użytkować zgodnie z przepisami związkowymi, poznanych na szkoleniu i znajdujących się w książeczce „Prawo w PZD”, a także na stronie internetowej www.pzd.pl.

Otrzymanie działki w użytkowanie jest równoznaczne z członkostwem w Polskim Związku Działkowców, który skupia wszystkich użytkowników działek. PZD jest ogólnopolską, samodzielną i samorządną organizację społeczną, której podstawowym celem jest reprezentowanie i obrona praw i interesów swoich członków. PZD jest zatem samorządem samych działkowców, którzy poprzez swoją organizację zarządzają wszystkimi sprawami związanymi z ogrodami działkowymi. PZD zapewnia swoim członkom możliwości aktywnego wypoczynku i prowadzenia upraw ogrodniczych na własne potrzeby. Chodzi o stworzenie dla ludzi możliwości spędzenia czasu w specjalnie ukształtowanym, zdrowym, ekologicznym otoczeniu, jakim jest rodzinny ogród działkowy. Zadania Związku to również działania na rzecz wszechstronnego rozwoju ogrodnictwa działkowego, zakładania i zagospodarowywania rodzinnych ogrodów działkowych, ochrony przyrody i środowiska oraz prowadzenie działalności społecznej, wychowawczej, wypoczynkowej i rekreacyjnej na rzecz swoich członków, ich rodzin i społeczności lokalnych. Rolą Związku jest także organizowanie i udzielanie pomocy działkowcom w zagospodarowaniu działek i prowadzeniu upraw ogrodniczych. Do tego celu służyć mają szkolenia, instruktaż, upowszechnianie wiedzy ogrodniczej poprzez wydawnictwa związkowe.

Ustawa zapewnia również działkowcom szereg fundamentalnych praw, dzięki którym mogą bezpiecznie korzystać ze swoich działek, a mianowicie:
– prawo do bezpłatnego używania gruntów publicznych pod ogrody działkowe;
– prawo do użytkowania działki na zasadzie konkretnego tytułu prawnego, podlegającego ujawnieniu w księdze wieczystej;
– prawo własności nasadzeń i obiektów usytuowanych na działce;
– prawo do zwolnień podatkowych z tytułu użytkowania działki;
– prawo do odszkodowania za utraconą własność wskutek likwidacji ogrodu;
– prawo do działki zamiennej w razie likwidacji ogrodu;
– prawo zachowania działki i pozostania na ogrodzie w razie zasadnego żądania zwrotu terenu ogrodu przez byłych właścicieli;
– prawo przejęcia działki po zmarłym działkowcu przez jego osoby bliskie.

Ustawa o ROD, obejmująca powyższe prawa, stanowi obecnie gwarancję dla działkowców, że użytkowane przez nich tereny nie będą im odbierane na dowolne cele. Dzięki temu dzisiaj w Polsce mamy prawie pięć tysięcy ogrodów, z których korzysta niemal milion polskich rodzin.

Działkowcy chcą utrzymać obecny system, który zapewnia im szeroki zakres niezależności i samorządności. Z członkostwa w PZD wynikają prawa, a także obowiązki dla działkowca. Najistotniejszym z praw jest możliwość użytkowania działki, czyli przebywania, spędzania wolnego czasu wraz z rodziną na terenie ogrodu, uprawiania ziemi, korzystania z infrastruktury i urządzeń znajdujących się w ogrodzie, członkowie mają także prawo zarządzania ogrodem. Natomiast podstawowym obowiązkiem jest przestrzeganie prawa związkowego. Chodzi głównie o poszanowanie statutu PZD, który określa zasady funkcjonowania Związku oraz prawa i obowiązki działkowców, jak również regulaminu ROD, normującego zasady zagospodarowania i użytkowania działki oraz rodzinnego ogrodu działkowego. Wszyscy działkowcy posiadają zatem równe prawa i obowiązki, wobec czego są współodpowiedzialni za ogród działkowy.

Z członkostwa w PZD wynikają także uprawnienia organizacyjne. Przede wszystkim działkowiec otrzymuje od Związku nieodpłatnie w użytkowanie działkę w zagospodarowanym i wyposażonym ogrodzie. Związek zapewnia także możliwości udziału w szkoleniach, dostępu do literatury fachowej i opiekę Społecznej Służby Instruktorskiej, a także bezpieczeństwo prawne działek, a nawet pomoc w rozwiązywaniu konfliktów sąsiedzkich.